“Eğer dünyayı kurtarmak için bana 60 dakika verilseydi bunun 55 dakikasını problemi tanımlamak 5 dakikasını da çözümü bulmak için kullanırdım.” Albert Einstein
Problem:
- Kurumun etkinliğini bozarak amacına ulaşmasını veya amaca yönelik çabaları engelleyen, hizmet alanı memnun etmeyen her durumdur.
- Mevcut bilgi birikimiyle çözümü olmayan bir durumdur.
- Hakkında araştırma yapılıp, üzerinde düşünülerek çözülecek durumdur.
Problemin tanımı, problem çözmenin temel noktasını oluşturur:
- İyi tanımlanmış bir problem, çözüm için gereken araştırmanın yarısını gerçekleştirmek demektir.
- Problemin tespit edildiği her yerde bir gelişme fırsatı vardır.
- Problemleri gizlemek yerine çözüm için harekete geçmek gereklidir.
- Bir problemin ancak %15 i görünür diğer kısmı araştırıldıkça ortaya çıkar buna buzdağı ilkesi denir.

- Semptomların ortaya çıkması problemin tanımlanması anlamına gelmemektedir.
- Semptomlardan yola çıkarak ve araştırma yapılarak problem tanımlanabilir.
- Problemin tanımı için dört temel unsur: 1- Hedef= Olmak istediğiniz durum 2- Gerçek= Şu anda nerede olduğunuz. 3- Boşluk= Hedef ve gerçek arasında fark. 4- Eğilim= Sorunun yapısı ve boyutu.
Ne kadar ciddi?
Ne zamandan beri var?
Kapsamı süreçle veya kurumla sınırlı mı?
Problemi tanımlarken şu yanlış adımlardan kaçının:
- Tanım birden fazla soruna yönelik olmamalıdır.
- Tanım bir neden belirtmemelidir.
- Tanım ifadesi bir suçlama belirtmemelidir.
- Tanım bir çözüm sunmamalıdır.
- Tanım problem ile ilgisi olmayan ölçümlerden oluşturulmamalıdır.
- Tanım dört temel unsuru (hedef, gerçek, boşluk, eğilim) içermelidir.
- Tanımda problemin mantıklı bir gerekçesi olmayabilir.
“Tanım kişi değil ekip tarafından yapılmalıdır…”

Ekip;
- problemin tanımı üzerinde hemfikir,
- problemin tanımını açık ve çözüm eylemine dönüştürülebilir buluyor,
- problemin ve çözümünün neden önemli olduğuna dair bir gerekçe üzerinde hemfikir,
- sorunu çözmek için etkili bir şekilde sorumluluk alacak ise başarılı bir problem tanımı yapılmıştır.
Kurumda bir problemin varlığı, problemin fark edilmesiyle başlar.
- Asıl problem ise problemin yol açtığı rahatsızlıktan onu yaratanların değil, başkalarının etkilenmesidir.
- İnsanlar başkalarının yarattığı problemlere duyarlı iken genellikle kendi yarattıkları problemlere karşı duyarsızdırlar.
- Bazı yöneticiler karşılaştıkları problemleri çözmek yerine onu gizlemeye çalışırlar. Bunun temel nedeni;
- Problemin getireceği yükün altında kalacakları korkusu,
- Problemi çözemeyecekleri endişesi,
- Problemin varlığı yönetimin yetersiz olduğu düşüncesidir.
- Kurumda yaşanan problemler çözülmez ise; çalışanların motivasyonu kırılır ve problemden yakınmalar sebebiyle iş yapmaya zaman kalmaz.

Problem Çözme Yöntem ve Tekniklerinin Sınıflandırılması

KÖK NEDEN ANALİZİ
- Bir problemin altında yatan asıl nedeni (leri) bulmak için uygulanan bir yöntemdir.
- Tarafsızlığa ve analitik yaklaşıma dayanır.
- Yöntemin temelinde ardı ardına «Neden?» sorusunu sormak yatar.
- Hataya neden olan temel nedene ulaşıncaya kadar «Neden?» sorularına devam edilir.
- Bir kurumdaki uygulamaları ve yerleşik inançları tartışmak ve anlamak için sistematik bir yöntem sunar.
- Kişilere değil, sistemlere ve süreçlere odaklanır.

BEYİN FIRTINASI*

Bir fikir listesi oluşturmak amacıyla yapılır.
- Problem
- Toplanacak Veri
- Çözüm Önerisi
- Uygulama Önerisi
Uyulması Gereken Kurallar:
- Beyin Fırtınasının konusu, tüm üyelere açık bir dille anlatılır.
- Herkese düşünmek için bir iki dakika süre verilir.
- Herkese düşüncesi sorulur ve hiçbir düşünce atlanmaz.
- Takımın bütün üyelerinin katılması teşvik edilir.
- Kişiler birbirleri üzerinde yargı ve eleştiride bulunmaz.
- Bütün fikirler takım üyelerinin hepsinin görebileceği bir yere (flip-chart) yazılır ve daha sonra üzerinden geçilir.
- Beyin fırtınası bitiminde tartışılır ya da kritik yapılır.
PUKO DÖNGÜSÜ


PUKÖ Döngüsü ve Araçları

Diğer araçlar bir sonraki yazıda…
KAYNAKÇA:
Einstein, A. (Atıf). Problem çözmenin önemi üzerine bilinen bir söz.
Kahveci, N. (2018). Süreç iyileştirmede problem çözme teknikleri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 5(3), 192-200.
Aksaraylı, M. (2020). Proje Yönetimi Ders Notları.
🖋 Dr. Ayşem Ece Yalçınkaya – Veri Analizi ve Yönetim Sistemleri Eğitmeni, Denetçi ve Süreç Mimarı
